Ciężarówki, które pomagały na budowach w PRL-u

@max: rzeczywiście zapomnialem o podwójnych światłach z PF 125, Stara 200 czy Autosana. Potwierdzam że w procesie polonizacji takie zmiany wdrożono w 1978? 79? I razem z tą zmianą zaadoptowano zespolone światła pozycyjne z kierunkowskazami znane nam z Autosana.
Natomiast do twórców modeli z De a mam podpowiedź do kolejnego projektu dotyczącego. Chodzi o Steyera 1491. Otóż proszę pamiętać że podwozie Jelcza 640 było wspólnie ze Steyrem. Co więcej kompletne podwozia dostarczano ze zderzakami oraz wspomnianym światłami w zderzaku. Wystarczy skopiowanie kabiny, którą można jeszcze znaleźć wśród strażaków i mamy gotowy model Steyera w skali 1:43!!!

@max: odnośnie czterosiowych Steyer to na pewno nie były na trilexach. Takie wersje Steyera występowały ale na bliskim wschodzie w Iraku gdzie Polacy budowali drogi w latach 80. Te irackie były pomarańczowe i najczęściej w wersji ciągnika siodlowego.
Natomiast w naszej aglomeracji z tego co ja pamiętam one należały do którejś z bazy należącej do przedsiębiorstwa związanego z budownictwem na którego wyposażeniu były inne samochody i specjalistyczne maszyny stosowane w budownictwie. W kazdym razie nie nalezaly do Transbudu. Pamietam, że miały tradycyjny kipper trójstronny, ale nieco dłuższy, tak że spokojnie wchodziło tam dodatkowe 5 ton. Dla mnie to byla pierwsza wywrotka jaką widzialem w układzie 8x4
a było to w końcu lat 70 tych.
I jeszcze jedno: to były nowe pojazdy w barwach takich jakie stosował Transbud.
Zresztą to przedsiebiorstwo zawsze stosowalo Steyery nawet w połowie lat 80 widziałem nowe Steyery ale już w kolorze kremowym z kiprem SHL Kielce. Niestety nazwy tego zakładu czy firmy nie pamiętam być może wykonywali zagraniczne kontrakty stąd lepszy sprzęt.

Ok, dzięki. Co do trilexów, myślę że masz rację. Jak wcześniej napisałem, nie byłem pewien czy nie zasugerowałem się wywrotkami Steyr 8x4, które widywalem w Austrii. Tamte miały różnie, koła tarczowe lub trilexy. Może na rynkach zachodnich była to po prostu jedna z opcji do wyboru. Ale w Polsce prawdopodobnie tych na trilexach nie było.
Co do kolorów nadwozi masz rację, Steyr'y 1490 były w kolorze bahama yellow, tak samo jak pierwsze partie 1491. Późniejsze były kremowe.

I te kremowe to były już Steyr 91.

No tak, tak napisałem w poprzednim poście.
Na początku wywrotki 1491 były w kolorze bahama yellow a później kremowe.
Nie jestem pewien czy wszystkie późniejsze pojazdy rodziny 91 sprowadzane do Polski były kremowe ale wywrotki 1491 na pewno tak.

To może pora na podsumowanie wizji przyszłego modelu Jelcza W640. Na podstawie barwnej fotografii dołączonej przez kolegę @W126 można stwierdzić że przedstawia ona jeden z pierwszych egzemplarzy z informacyjnej serii, ktora pojawiła się już w końcu 1973 roku. W następnym roku też wyprodukowano kilka egzemplarzy i wciąż dopracowywano jego konstrukcję i polonizowano wybrane jego elementy. W 1975 roku pojawił się nowy kipper i fiatowskie światła w zderzaku a z nimi kierunek i postoj z Autosana na przedniej ścianie.
W 1977 roku ruszyła produkcja seryjna i w nastepnych latach liczba wyprodukowanych egzemplarzy stale przebywała osiągając ponad 200 egzemplarzy w 1978 i ponad 300 w 1979 roku.
Moim zdaniem idealnym obiektem do odwzorowania byłby egzemplarz z Buska (wspolczesna fotografia ladowanego na lawete W 640) jeśli przywrócono by mu oryginalny kolor yellow bahama a podwozie wraz ze zderzakiem byłoby w kolorze popielatym, względnie soczystym pomarańczowym.
Czy tak to sobie wyobrażacie?

Malowanie Starow 28/29
Temat może zainspirować twórców modeli Starow, które moim zdaniem pojawia się niebawem.
Przed liftingiem 1974/75 wozy nie były zbyt ciekawe. Oprócz rozmaitych odcieni bieli (popiele i kremy) spotkać można było kolory, takie jakie możemy zaobserwować w nielicznie zachowanych odrestaurowanych egzemplarzach, którym przywrócono kolorystykę z tamtych lat (pomarańcz i żółty). Od 1975 wraz z produkcją "200" pojawiła się ciekawa gama kolorów kabin. Zachowany egzemplarz z Nowej Soli jest tego najlepszym przykładem. W tym kolorze było ch naprawdę dużo. Ale dla mnie szczególnym kolorem był bordowy. Chodzi w tym przypadku o model 29. Całość uzupelniala popielata skrzynia i popielaty zderzak (taka sama skrzynia jak w modelu Star 200 1986). Miał tez żółtą plandeke.Taki sam Star występuje na okładce książki "Star znad Kamiennej" i przedstawia Stara29 w jednym z krajów afrykańskich.

O jakim liftingu 1974/75 piszesz?

Stary 28/29 przechodzily zmiany kosmetyczne i po nich można dopasować im rok produkcji. Dla mnie najwazniejsze są zmiany z 1974 roku, kiedy to stosowano nowe klosze kierunkowskazów z boku i z przodu. Ten przedni połączony ze światłami pozycyjnymi jak w Starze 200. Star 28/29 podczas postoju miały swiatla pozycyjne w kierunkowskazach przednich i ponizej w swiatlach mijania, drogowych. Jeszcze wcześniej podwyzszono palaki plandeki w skrzyni ładunkowej, a od około 1972 roku szyba przednia stanowiła jednolitą część.

Ok, rozumiem. Zmiana kierunkowskazów to nie face lifting 😉
Przednia szyba od początku była jednolita. Ze względów technologicznych wymagała początkowo poprzeczki wzmacniającej.

Pełna zgoda.

Podsumawam pewne propozycje dla Dea, ponieważ nie lubię krytykować bardzo dobrze wykonanych modeli. Ale przyznasz @max, że felgi malowane na kolor podwozia w betonomieszarce Stara 25, to lekka przesada. Pomijam technologie lakierowania i koszty z tym związane, ale chodzi mi o to aby modele były realne. Przypomnę że podwozia jak nr 1 Stara były czarne i takie same były felgi. Nikt wtedy nie planował np 120 felg w jakimś kolorze dla 30 np. betoniarek czy wozów strażackich. Wszystko szło według jednej sztancy i tyle.
Chodzi o to aby zamiast uatrakcyjniac modele malowaniem felg w kolorze kabiny, można je uatrakcyjnić dodawaniem barwnych plandek, ponieważ druga połowa lat 70tych, to żywe kolorystycznie plandeki w kolorach: żółtym, niebieskim i zielonym czyli takich jakie miały wtedy nowe Stary i Jelcze.

Może zacznę od Stara 25M1.Istotnie jak zwrócił uwagę jeden z kolegów pojazd ten z nową kabiną ukazał się w 1964 r.,a nie w 1960 ,kiedy to ruszyła produkcja Stara 25/jeszcze ze starymi kabinami N-20 i N-23.Pierwotnie Star 25 miał mieć kabinę K-26 opracowaną w połowie lat 50-tych, ale do produkcji seryjnej nie doszło.Pierwsza partia Starów 25M-1 miała kabiny N-20,1w kolorze pomarańcwozym .Takie pojazdy przeważały w tym okresie na ulicach i szosach.Artykuł na ten tamat ukazał się w kolorowym piśmie Panorama śląska /1964 r/. Przed Hutą Katowice była Huta Lenina i wiele innych budów,gdzie królowały pojazdy z UNRR-y i złom z czasów wojny.jJa pamiętam jeszcze wywrotki ZIS 150 w kolorze khaki.Pełno tego było na budowach i odbudowie kraju w latach 50/60. Na mniejszch budowach wykorzystywano nasze Stary W-14/W-21,25/.Doskonale ilustrują to filmy z epoki."Uczta Baltazara"'Kariera"/epizod ze Starem N-52/ kolorowe filmy"Piątka z ul.iBarskiej"Forda czy "Przygoda na Mariensztacie"Buczkowskiego.Pokazywanty jest tam sprzęt budujący bloki miakzselne lub Trasę WZ.Typowymi filmami drogi były filmy"Znaki na drodze""Uciec jak najbliżej""Godzina za godziną"czy serial"Droga". Trochę przekłamania dały filmy"Zaraza",gdzie wydarzenia z 1963 r. umieszczono w realiach lat 70-tych.Podobnie było z Daleko od szosy" gdzie sceny z przełomu lat 50/60 wtłoczono w epokę początku lat 70-tych.Atmosferę ulicy dobrze odwzorowano w filmie"Nie lubę poiniedziałku',ciężarówki z tego filmu w formie stopklatek ukazują ęis na stronach Internetu.San H-01 /rekonstrukcja/ ukazał się w filmie Wajdy "Tatarak".
Wracająć do Jelcza W-640 ,to na MTP -77 miałem okazję zrobić zdjęcie tego pojazdu miał onb pomarańczową kabinę,czerwony kiper i obręcze kół oraz czarne podwozie ze zderzakiem .Przednie kierunkowskazy umieszczone były poziomo /typu Autosan/.Jelcze 415 z 1974 r. miały tramwajowe kierunkowskazy umieszczone pionowo.Wtym czasie pierwsze Jelcze W640 jeździły w barwach podobnych do tego z targów.
Pierwsze Stary 28/29 w barwach kabin nie popielatych zobaczyłem w 1974 r. jako pojazdy towarzyszące Wyścigowi Pokoju,którego etap kończył się w Szczecinie.Po tym fakcie zaczęły się pojawiać różnokolorowe Stary.

Obręcze kół w procesie produkcyjnym Stara 25 nie byly lakierowane razem z podwoziem stąd mogły być w innym kolorze. Ale zwykle był to kolor czarny lub szary. Takie lakiery były najtańsze i najłatwiej dostępne. A kabiny zwykle były szare, w kilku odcieniach. W innych kolorach zarówno kabiny jak i felgi zdarzały się w wersjach eksportowych ale raczej nie w typowej betoniarce na rynek krajowy 😉. Są zdjęcia z epoki Starów 25/27, malowanych dwu lub trzykolorowo ale niemal zawsze są to zdjęcia z folderów, wystaw, targów itp.
Te samochody na rynek krajowy zwykle malowane były na kolor szary. Taki kolor kabiny jak w modelu zobaczyłem pierwszy raz.
Ale to nie jest duży problem, koła łatwo można przemalować a sama kabina nie wygląda źle i stanowi urozmaicenie na tle innych pojazdów z tamtych lat.

Do malowania ram samochodów ciężarowych używano nawet mas bitumicznych, które jak wiemy stanowiły produkt uboczny przy produkcji paliw. Stąd najczesciej czarne zderzaki które z ramą stanowiły całość.
Natomiast ja mam takie pytanie związane z tym wątkiem.
Czy czarno-białe kwadraty malowane naprzemiennie na zderzakach ciężarówek miały jakieś znaczenie?
Jeśli ktoś wie to niech napisze rok, ktory jest charakterystyczny dla tego wydarzenia. Sama data np: 1962, 1964, 1967, 1968 a może inna data?
Chodzi o to, aby dac szansę innym. Umówmy się tak, że pierwszy z kolegów, który wpisze właściwą datę, bedzie mial pierwszeństwo w wyjasnieniu tej zagadki.